Τα τελευταία χρόνια η φιλοσοφία των θεμάτων των Πανελλαδικών Εξετάσεων έχει αλλάξει ουσιαστικά τόσο στα ποσοτικά όσο και στα ποιοτικά χαρακτηριστικά της.

Ακολουθώντας τις διεθνείς τάσεις στην εκπαίδευση καταγράφεται στροφή από την αποστήθιση και τη μηχανιστική αναπαραγωγή μεθοδολογιών, σε θέματα κατανόησης εννοιών και θέματα που άπτονται της καθημερινότητας και σχετίζονται με την πραγματική ζωή. Πλέον, το βάρος της εξέτασης αφορά περισσότερο στην κριτική ικανότητα του υποψήφιου, τη δυνατότητά του να κατανοεί θεωρία και να συνδυάζει τις διάφορες γνώσεις που έχει διδαχθεί, ώστε να συνθέτει την απάντηση.

Όσον αφορά στο ποσοτικό κομμάτι οι αλλαγές έχουν να κάνουν με την εξεταστέα ύλη και έχουν διττό χαρακτήρα. Αφενός η ύλη της Γ Λυκείου έχει αυξηθεί στα περισσότερα μαθήματα και αφετέρου η ύλη αυτή έχει συσχετισθεί με γνώσεις από προηγούμενες τάξεις. Η μεγαλύτερη ευρύτητα της ύλης επιτρέπει την ανάδειξη συνδυαστικών θεμάτων από διάφορα σημεία της, σε αντίθεση με τα πολύ ειδικά και σε βάθος θέματα που βλέπαμε τα προηγούμενα χρόνια.

Όλα τα παραπάνω μας κάνουν να μιλούμε για θέματα Πανελλαδικών Εξετάσεων «Νέου Τύπου», τα οποία απαιτούν όχι μόνο διαφορετική προσέγγιση από τους μαθητές, αλλά και ουσιαστική αλλαγή του τρόπου διδασκαλίας από εμάς τους εκπαιδευτικούς.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα μαθημάτων όπου στις Πανελλαδικές εξετάσεις συναντάμε θέματα «Νέου Τύπου» είναι η Βιολογία, η Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία, τα Αρχαία Ελληνικά, τα Λατινικά και η Χημεία. Στο μάθημα της Φυσικής, αν και είχαν εφαρμοστεί ορισμένες αλλαγές, οι σημαντικότερες πραγματοποιήθηκαν στο φετινό σχολικό έτος 2022-2023. Εδραιώθηκε και διευρύνθηκε ο Ηλεκτρομαγνητισμός και είχαμε την εισαγωγή (για πρώτη φορά) της Κβαντομηχανικής. Με τον τρόπο αυτό γίνεται μία προσπάθεια σύνδεσης της Φυσικής του Λυκείου με τον πραγματικό και σύγχρονο κόσμο, όπου τόσο ο Ηλεκτρομαγνητισμός όσο και η Κβαντομηχανική βρίσκουν διαρκή και καθημερινή εφαρμογή. Η ύλη του μαθήματος αυξήθηκε αισθητά, με αποτέλεσμα ο χρόνος προετοιμασίας να είναι περιορισμένος για εμβάθυνση και λεπτομερή επεξεργασία, αλλά ικανοποιητικός για την ενασχόληση των υποψηφίων με περισσότερους και πιο σύγχρονους τομείς της επιστήμης.

Θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε τους φετινούς υποψήφιους των Πανελλαδικών από τους πιο τυχερούς των τελευταίων ετών στη χώρα μας. Είναι φυσικά αδύνατο να εντρυφήσει κάποιος στα πλαίσια της Γ΄ Λυκείου στην Κβαντομηχανική, αλλά από μόνη της η πρώτη αυτή επαφή των νέων με αυτό τον μαγευτικό κόσμο είναι σίγουρο ότι θα τους δημιουργήσει πολλά περισσότερα ερωτηματικά από τις απαντήσεις που θα πάρουν. Έτσι, ελπίζουμε ότι σε αρκετούς νέους θα ανάψει η σπίθα της έρευνας και της αναζήτησης των απαντήσεων σε έναν πολύ δυναμικό και αναπτυσσόμενο κλάδο της Φυσικής. Επίσης, τα πρώτα αυτά ερεθίσματα στη δευτεροβάθμια πολύ πιθανό να στρέψουν το ενδιαφέρον των υποψηφίων και προς τη φοίτησή τους σε τμήματα Φυσικής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Ένα γεγονός που σίγουρα θα είναι θετικό και για τη χώρα μας.

Βέβαια, εάν οι ενθαρρυντικές αυτές αλλαγές δεν υποστηριχθούν κατάλληλα και ποιοτικά τόσο από τους εκπαιδευτικούς όσο και από τα θέματα των εξετάσεων, πιθανότατα να εξοβελιστούν και να χαθεί μία ουσιαστική ευκαιρία. Έχουμε συνηθίσει τα θέματα των Πανελλαδικών στη Φυσική να εξετάζουν αφύσικες διατάξεις με μη ρεαλιστικά σενάρια στα πλαίσια των υπερπαραγωγών. Οι ασκήσεις αυτές ανάγκαζαν τους εκπαιδευτικούς να «προπονούν» κατάλληλα τους μαθητές τους ώστε να μπορέσουν να τις αντιμετωπίσουν, εις βάρος φυσικά τόσο των μαθητών όσο και του ίδιου του μαθήματος. Η Φυσική έχει γίνει φόβητρο για τους μαθητές του λυκείου, οι οποίοι την αποφεύγουν με κάθε τρόπο.  

Ενθαρρύνουμε λοιπόν τις ουσιαστικές αλλαγές στη Φυσική και ατενίζουμε με αισιοδοξία το μέλλον, προσβλέποντας σε μία ποιοτικότερη διδασκαλία της Φυσικής που σίγουρα αξίζει στους νέους της χώρας μας.   

Δημήτρης Τακόπουλος

Χημικός, Γενικός Διευθυντής Φροντιστηρίων έλιξ

Διαβάστε το άρθρο στο iefimerida